Ngữ pháp
Ngữ pháp của một ngôn ngữ tồn tại một cách khách quan trong ngôn ngữ đó, nó có thể được các nhà nghiên cứu phát hiện ra và miêu tả hoặc giải thích. “Ngữ pháp là toàn bộ các quy luật, quy tắc hoạt động của các yếu tố ngôn ngữ có hai mặt ”. Các yếu tố ngôn ngữ có hai mặt bao gồm hình vị, từ, cụm từ, câu.
Các đặc thù của ngữ pháp
- Tính khái quát
Như đã biết, ngôn từ có tính khái quát. So với những bộ phận khác của ngôn từ ( ngữ âm, từ vựng ) thì ngữ pháp có tính khái quát cao hơn. Vì ngữ pháp là hàng loạt quy tắc, quy luật biến hình từ, đặc tính ngữ pháp của từ loại và những quy tắc tích hợp từ tạo nên cụm từ và câu .
- Tính hệ thống
Nói đến mạng lưới hệ thống là nói đến những yếu tố lớn hơn hai và mối quan hệ giữa chúng. Ngữ pháp của mỗi ngôn từ là một mạng lưới hệ thống gồm có những đơn vị chức năng, cấu trúc và quan hệ ngữ pháp giữa những đơn vị chức năng đó. Do đó, ngữ pháp có tính mạng lưới hệ thống .
- Tính bền vững
So với ngữ âm và từ vựng thì ngữ pháp biến hóa ít hơn và chậm hơn. Trong nhiều thế kỉ, ngữ pháp của một ngôn từ dù có không ít biến hóa nhưng vẫn giữ được cái cốt lõi của nó. Chính thế cho nên ngữ pháp có tính bền vững và kiên cố .
Những đặc thù khái quát của tiếng Việt về ngữ pháp
Đơn vị cơ sở của ngữ pháp học tiếng Việt
Về ngữ pháp, tiếng được xem là “ đơn vị chức năng cơ sở của cấu trúc ngữ pháp tiếng Việt ” [ 1, tr. 39 ]. Tiếng trong tiếng Việt là đơn vị chức năng dễ nhận diện vì nó có cấu trúc bằng một âm tiết, mỗi một tiếng ( âm tiết ) được phát âm tách rời nhau và được bộc lộ bằng một chữ viết .
Các phương pháp ngữ pháp đa phần trong tiếng Việt
Tiếng Việt thuộc mô hình ngôn từ đơn lập. Từ của tiếng Việt không biến hóa hình thái. Các phương pháp ngữ pháp bên ngoài từ hầu hết trong tiếng Việt là : trật tự từ, hư từ và ngôn từ .
Phương thức trật tự từ là sự sắp xếp các từ theo một trật tự nhất định để biểu thị các quan hệ cú pháp. Trong phần lớn trường hợp, sự thay đổi trật tự từ tiếng Việt kéo theo sự thay đổi vai trò cú pháp của chúng trong cụm từ và câu. Ví dụ:
- bàn năm ≠ năm bàn
- sân trước ≠ trước sân
- Nó đi đến trường ≠ Đến trường nó đi.
Phương thức hư từ cũng là phương thức ngữ pháp chủ yếu của tiếng Việt. Hư từ không có chức năng định danh, không có khả năng độc lập làm thành phần câu, dùng để biểu thị các quan hệ ngữ nghĩa – cú pháp khác nhau giữa các thực từ. Nhờ hư từ mà “anh của em” khác với “anh và em“, “anh vì em”; hay “Bây giờ mới 8 giờ” ≠ “Bây giờ đã 8 giờ”.
Phương thức ngữ điệu giữ vai trò trong việc biểu hiện quan hệ cú pháp của các yếu tố trong câu, nhờ đó nhằm đưa ra nội dung muốn thông báo. Trên văn bản, ngữ điệu thường được biểu hiện bằng dấu câu. Nhờ ngữ điệu mà các câu sau có sự khác nhau trong nội dung thông báo:
“Đêm hôm qua, cầu gãy”
≠ “ Đêm hôm, qua cầu gãy ” .
Các phương pháp cấu trúc từ hầu hết trong tiếng Việt
Tất cả những từ trong mọi ngôn từ đều được tạo ra theo một phương pháp nào đấy. Trong tiếng Việt, phương pháp cấu trúc từ hầu hết là phương pháp ghép và phương pháp láy .
Ghép là phương thức kết hợp các hình vị (tiếng) với nhau theo một trật tự nhất định để tạo ra từ mới – gọi là từ ghép.
Ví dụ : mua + bán = mua và bán
toán + học = toán học
Láy là phương thức lặp lại toàn bộ hay một bộ phận từ gốc để tạo ra từ mới – gọi là từ láy.
Ví dụ : lạnh → lành lạnh
buồn → buồn bã
Source: https://blogthuvi.com
Category: Blog