– Đứng trước, con người mang tầm vóc như vậy, thì Phạm Ngũ Lão dù rằng đã lập được rất nhiều công danh nhưng vẫn cảm thấy bản thân mình quá nhỏ bé, ông ý thức được rằng món nợ công danh đã trả chẳng thấm tháp vào đâu, mà vẫn còn phải cố gắng trả nhiều hơn nữa thì mới xứng với phận nam nhi, xứng với Tổ quốc.
=> Món nợ sự nghiệp trong trong nhận thức của Phạm Ngũ Lão vừa mang tư tưởng tích cực của thời đại vừa mang ý thức dân tộc bản địa thâm thúy .- Đặt trong thực trạng quốc gia đương thời, quân xâm lược đang ngấp nghé bờ cõi, thì cũng là lúc để cho những kẻ làm trai có thời cơ trả món nợ công danh sự nghiệp, ra sức giúp nước, giúp dân lập chí lớn. Người đàn ông phải từ bỏ những lối sống tầm thường, ích kỷ, vui vầy vợ con, ruộng vườn để xông pha trận mạc chuẩn bị sẵn sàng quyết tử cho sự nghiệp cứu nước, cứu dân .- “ Nam nhi vị liễu công danh sự nghiệp trái ” ý chỉ lý tưởng, chí lớn lập công danh sự nghiệp, biểu lộ qua ý niệm, nhận thức của tác giả về món nợ công danh sự nghiệp của kẻ làm trai. Quan niệm “ nhập thế tích cực ” .- “ Tam quân tì hổ khí thôn ngưu ”. Phép so sánh này đã gợi ra cho người đọc hai cách hiểu chính, thứ nhất là ba quân mạnh như hổ, như báo hoàn toàn có thể nuốt trôi cả một con trâu lớn. Thứ hai là sức mạnh của ba quân như hổ báo, át cả sao Ngưu đang ngự trên trời .- “ tam quân ” tức là ba quân, là đặc trưng của những tổ chức triển khai quân đội thời xưa, bộc lộ sức mạnh về cái sự đồng lòng của toàn quân, toàn dân tộc bản địa trong công cuộc kháng chiến .=> Mang vẻ kỳ vĩ, lớn lao, sánh ngang với tầm vóc thiên hà, đặc biệt quan trọng tư thế cầm ngang ngọn giáo gợi ra cho người đọc về phẩm chất kiên cường, bền chắc, dũng mãnh luôn trong tư thế chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, trong trách nhiệm trấn giữ nước nhà, bảo vệ quốc gia .- “ Hoành sóc ” : Tầm vóc của con người điển hình nổi bật trải qua hình ảnh cầm ngang ngọn giáo, ngọn giáo ấy có vẻ như được đo bằng cả chiều rộng của giang sơn, chiều dài của thời hạn, vô cùng hiên ngang và hùng tráng .- Bài thơ được sáng tác vào năm 1284, trước khi diễn ra diễn ra cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên lần thứ hai .
Bài mẫu
Phạm Ngũ Lão là một danh tướng đời Trần. Tuy xuất thân từ những tầng lớp tầm trung tuy nhiên chí lớn tài cao nên ông nhanh gọn trở thành tùy tướng số một bên cạnh Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Trong cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên xâm lược, Phạm Ngũ Lão cùng những tên tuổi lớn khác của triều đình đã lập nên nhiều chiến công hiển hách, góp thêm phần quan trọng tạo nên hào khí Đông A của thời đại đó :
Ông sáng tác không nhiều nhưng Thuật hoài là một bài thơ nổi tiếng, được lưu truyền thoáng đãng vì nó bày tỏ khát vọng mãnh liệt của tuổi trẻ trong xã hội phong kiến đương thời : làm trai phải trả cho xong món nợ công danh sự nghiệp, có nghĩa là phải triển khai đến cùng lí tưởng trung quân, ái quốc .
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
Nam nhi vị liễu công danh sự nghiệp trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
Dịch thơ tiếng Việt :
Múa giáo nước nhà trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu
Xem thêm: Cách lấy lại mật khẩu tài khoản Zalo khi mất SIM, mất số điện thoại – https://blogthuvi.com
Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu .
Bài thơ được sáng tác trong toàn cảnh đặc biệt quan trọng có 1 không 2 của lịch sử dân tộc nước nhà. Triều đại nhà Trần ( 1225 – 1400 ) là một triều đại lẫy lừng với bao nhiêu chiến công vinh quang, mấy lần quét sạch quân xâm lược Mông – Nguyên hung tàn ra khỏi bờ cõi, giữ vững sơn hà xã tắc, nêu cao truyền thống lịch sử quật cường của dân tộc bản địa Việt .
Phạm Ngũ Lão sinh ra và lớn lên trong thời đại ấy nên ông sớm thấm nhuần lòng yêu nước, niềm tin tự hào, tự tôn dân tộc bản địa và nhất là lí tưởng sống của đạo Nho là trung quân, ái quốc. Ông ý thức rất rõ ràng về nghĩa vụ và trách nhiệm công dân trước vận mệnh của quốc gia : Quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách .
Bài thơ Thuật hoài ( Tỏ lòng ) được làm bằng chữ Hán, theo thể thất ngôn tứ tuyệt luật Đường, niêm luật ngặt nghèo, ý tứ hàm súc, hình tượng kì vĩ, âm điệu hào hùng, sảng khoái. Hai câu thơ đầu khắc họa vẻ đẹp gân guốc, lẫm liệt, tràn trề sức sống của những trang đàn ông – chiến binh quả cảm đang lao vào vì nước, qua đó bộc lộ hào khí Đông A ngút trời của quân đội nhà Trần thời ấy .
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
( Dịch nghĩa : Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ tổ quốc đã mấy thu ; dịch thơ : Múa giáo tổ quốc trải mấy thu. )
So với nguyên văn chữ Hán thì câu thơ dịch chưa lột tả được hết chất oai phong, kiêu hùng trong tư thế của người lính đang chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Hoành sóc là cầm ngang ngọn giáo, luôn ở tư thế tiến công dũng mãnh, áp đảo quân địch. Tư thế của những người chính nghĩa lồng lộng in hình trong khoảng trống to lớn là giang sơn quốc gia trong suốt, một thời hạn dài ( giang sơn kháp kỉ thu ). Có thể nói đây là hình tượng chủ yếu, tượng trưng cho dân tộc bản địa Việt quật cường, không một quân địch nào khuất phục được. Từ hình tượng ấy, ánh hào quang của chủ nghĩa yêu nước ngời tỏa sáng .
Câu thơ thứ hai : Tam quân tì hổ khí thôn Ngưu .
( Dịch nghĩa : Khí thế của ba quân mạnh như hổ báo, át cả sao Ngưu trên trời. Dịch thơ : Ba quân hùng khí át sao Ngưu ), đặc tả khí thế chiến đấu và thắng lợi không gì ngăn cản nổi của quân dân ta. Tam quân tì hổ là một ẩn dụ so sánh nghệ thuật và thẩm mỹ nêu bật sức mạnh vô địch của quân ta. Khí thôn Ngưu là cách nói thậm xưng để tạo nên một hình tượng thơ kì vĩ mang tầm ngoài hành tinh .
Hai câu tứ tuyệt chỉ mười bốn chữ ngắn gọn, cô đúc nhưng đã tạc vào thời hạn một bức tượng đài tuyệt đẹp về người lính quả cảm trong đạo quân Sát Thát nổi tiếng đời Trần .
Là một thành viên của đạo quân anh hùng ấy, Phạm Ngũ Lão từ một chiến binh dày dạn đã trở thành một danh tướng khi tuổi còn rất trẻ. Trong con người ông luôn sôi sục khát vọng sự nghiệp của đấng đàn ông thời loạn. Mặt tích cực của khát vọng sự nghiệp ấy chính là ý muốn được chiến đấu, góp sức đời mình cho vua, cho nước. Như bao kẻ sĩ cùng thời, Phạm Ngũ Lão tôn thờ lí tưởng trung quân, ái quốc và ý niệm : Làm trai đứng ở trong trời đất, phải có danh gì với núi sông ( Chí làm trai – Nguyễn Công Trứ ). Bởi thế vì vậy khi chưa trả hết nợ sự nghiệp thì tự lấy làm hổ thẹn :
“ Nam nhi vị liễu công danh sự nghiệp trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
( Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu ) .
Vũ Hầu tức Gia Cát Lượng, một quân sư tài ba của Lưu Bị thời Tam Quốc. Nhờ mưu trí cao, Gia Cát Lượng đã lập được công lớn, nhiều phen làm cho đối phương khốn đốn ; do đó ông rất được Lưu Bị tin yêu .
Lấy gương sáng trong lịch sử cổ kim soi mình vào đó mà so sánh, phấn đấu vươn lên cho bằng người, đó là lòng tự ái, lòng tự trọng đáng quý cần phải có ở một đấng nam nhi. Là một tùy tướng thân cận của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, Phạm Ngũ Lão luôn sát cánh bên cạnh chủ tướng, chấp nhận xông pha nơi làn tên mũi đạn, làm gương cho ba quân tướng sĩ, dồn hết tài năng, tâm huyết để tìm ra cách đánh thần kì nhất nhằm quét sạch quân xâm lược ra khỏi bờ cõi. Suy nghĩ của Phạm Ngũ Lão rất cụ thể và thiết thực; một ngày còn bóng quân thù là nợ công danh của tuổi trẻ với giang sơn xã tắc vẫn còn vương, chưa trả hết. Mà như vậy là phận sự với vua, với nước chưa tròn, khát vọng công danh chưa thỏa. Cách nghĩ, cách sống của Phạm Ngũ Lão rất tích cực, tiến bộ. Ông muốn sống xứng đáng với thời đại anh hùng.
Hai câu thơ sau âm hưởng khác hẳn hai câu thơ trước. Cảm xúc hào sảng bắt đầu dần chuyển sang trữ tình, sâu lắng, như lời mình nói với mình vì vậy âm hưởng trở nên thâm trầm, da diết .
Phạm Ngũ Lão là một võ tướng tài ba nhưng lại có một trái tim nhạy cảm của một thi nhân. Thuật hoài là bài thơ trữ tình bày tỏ được hùng tâm tráng trí và tham vọng lớn lao của tuổi trẻ đương thời. Bài thơ có công dụng giáo dục rất thâm thúy về nhân sinh quan và lối sống tích cực so với người trẻ tuổi mọi thời đại. Thuật hoài đã làm vinh danh vị tướng trẻ văn võ song toàn Phạm Ngũ Lão .
Loigiaihay.com
Source: https://blogthuvi.com
Category: Blog