( Nguyên văn : Đạm bạc dĩ minh chí, ninh tĩnh nhi trí viễn ) .
Người ta thường nói có chí thì nên, hay “ hữu chí giả, sự cánh thành ” ( người có chí thì việc ắt thành công xuất sắc ). Có thể nói có chí lớn, hay có ý chí can đảm và mạnh mẽ, con người hoàn toàn có thể làm được việc khác thường, mới thiết kế xây dựng được lên đại nghiệp. Để có được chí lớn, làm sáng tỏ được ý chí thì cần sống đạm bạc, vì đạm bạc nuôi chí lớn .
Bạn đang đọc: 10 câu nói nổi tiếng nhất của Khổng Minh Gia Cát Lượng
Ảnh minh họa .
2. Cúc cung tận tụy, đến chết mới thôi
( Nguyên văn : Cúc cung tận tụy, tử nhi hậu kỷ )
Mưu sự cho người phải tận trung, hết lòng dốc sức, cúc cung tận tụy, đến chết mới thôi là tiêu chuẩn nền tảng làm người quân tử. Điều này trái ngược với phong thái xã hội lúc bấy giờ, khi nhiều người mượn công lợi tư, thao tác gì cho ai cũng nghĩ đến mình sẽ được cái gì, đặt cái quyền lợi cá thể lên bàn cân đong đo đếm .
Hoặc cũng có người làm cho người ta nhưng chẳng chịu dốc sức, sáng cắp ô đi tối cắp ô về. Chính cái tâm lý này khiến họ tự đánh mất phẩm chất, đánh mất lòng tin của mọi người, khiến trong mắt mọi người, họ chỉ là phường giá áo túi cơm, hoặc là kẻ tiểu nhân vì lợi mà thôi .
3. Vui cũng không nên vui với việc không đáng vui, giận cũng không nên giận với cái không đáng giận
( Nguyên văn : Hỷ bất ưng hỷ vô hỷ chi sự, nộ bất ưng nộ vô nộ chi vật ) .
Đến như Gia Cát Lượng thần cơ diệu toán ” thông thiên văn tường địa lý ” còn phải ngửa mặt lên trời mà than rằng : “ Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên ”. Con người sống trong cõi trần thế, là sống trong bể khổ, vui tươi đắc ý thì ít mà buồn đau khổ cực thì nhiều .
Tuy nhiên Gia Cát Lượng cho tất cả chúng ta biết cách đối nhân xử thế sao cho xứng với bậc trượng phu đầu đội trời, chân đạp đất, đường đường chính chính làm bậc chính nhân quân tử, vui thích cái gì, tức giận điều gì cũng phải đáng vui đáng giận, phải có lý và hài hòa và hợp lý, hợp đạo của người quân tử .
4. Không vì có tài mà kiêu với người, không vì được sủng ái mà tác oai tác quái
( Nguyên văn : Bất ngạo tài dĩ kiêu nhân, bất dĩ sủng nhi tác uy ) .
Con người theo lẽ thường tình là khi thấy mình có kĩ năng tiêu biểu vượt trội mọi người thì không còn coi ai ra gì, từ hành vi nói năng đi lại nghênh ngang, như đứng trên toàn bộ, muốn nhất hô bá ứng, muốn mỗi lời nói của mình phải được tung hô, cao ngạo ép chế người khác .
Những người như vậy tuy có tài cũng chỉ là kẻ tầm thường, và sẽ dẫn đến thất bại, thậm chí còn diệt vong mà mất cả sự nghiệp .
5. Việc lớn mở màn khó, việc nhỏ mở màn dễ
( Nguyên văn : Đại sự khởi đầu nan, tiểu sự khởi đầu dị ) .
Chúng ta biết câu cổ ngữ “ Vạn sự khởi đầu nan ”, nhưng đúng chuẩn thì phải là câu “ Đại sự khởi đầu nan, tiểu sự khởi đầu dị ” của Gia Cát Lượng .
Những việc nhỏ phần đông không phải chuẩn bị sẵn sàng nhiều, mà làm liền đạt, dễ như trở bàn tay. Những việc lớn thì trái lại, sẽ gặp muôn vàn trắc trở .
6. Không yên tĩnh thì học chẳng thành
( Nguyên văn : Phi ninh tĩnh vô dĩ thành học ) .
Yên tĩnh ở đây gồm yên tĩnh thiên nhiên và môi trường và yên tĩnh nội tâm. Học ở đây gồm học thuật và học Đạo. Chỉ có thiên nhiên và môi trường xung quanh yên tĩnh và một nội tâm yên tĩnh mới hoàn toàn có thể tập trung chuyên sâu niềm tin sức lực lao động dùi mài, khổ học. Chỉ có chuyên tâm, không bị can nhiễu bởi ngoại cảnh, và những tạp niệm nội tâm thì học mới thành tài .
Đây là nguyên do tại sao xưa những bậc kỳ tài thường ẩn cư nơi núi sâu rừng thẳm tu luyện, học tập, để rồi trở thành bậc kỳ tài vang danh thiên cổ như Khương Tử Nha, Chu Văn Vương, Quỷ Cốc Tử, Lão Tử, Khổng Tử, Tôn Tử, Trương Lương, Gia Cát Lượng …
7. Lười nhác thì không hề tinh thâm, nóng nảy mạo hiểm thì không hề lý tính
( Nguyên văn : Đãi mạn tắc bất năng khai tinh, hiểm táo tắc bất năng lý tính ) .
Ai cũng có năng lực sở trường cá thể, nhưng lại rất ít người tăng trưởng năng lực sở trường của mình thành bậc lương tài rường cột vương quốc hay góp phần xuất sắc cho trái đất, cũng chỉ bởi “ lười nhác ” .
Khi tự mình bỏ lỡ cho mình, tự mình thỏa mãn nhu cầu, tự được cho phép mình tạm nghỉ ngơi, hoặc được cho phép mình để việc làm, học tập hoãn lại, lùi lại, hoặc ưu tiên thời hạn cho những hoạt động giải trí vui chơi, đánh bóng tên tuổi, xã giao … thì đó chính là đang bước trên con đường thất bại vậy .
Người nóng nảy, mạo hiểm không giữ được lý tính, sẽ không đủ tỉnh táo nhìn nhận trường hợp để đưa ra quyết định hành động đúng, nên thường sẽ mắc những sai lầm đáng tiếc chí mạng dẫn đến thất bại, thậm chí còn mất đi cả sinh mạng mình, mà tiêu biểu vượt trội nhất là cái của Trương Phi đã nói rõ ý nghĩa của câu nói này .
8. Có việc văn ắt phải có phòng bị việc võ
( Nguyên văn : Hữu văn sự tất hữu võ bị ) .
Đây là thể hiển tầm nhìn của nhà chính trị, nhà quân sự chiến lược. Bình yên là vô sự. Khi có việc, dù việc văn ( ngoại giao ) thì đều có nghĩa chứa đựng xích míc, xung đột cần xử lý, mà không xử lý được thì giải pháp quân sự chiến lược là không tránh khỏi .
Do đó, có việc văn thì ắt phải phòng bị việc võ. Trong lịch sử vẻ vang cuộc chiến tranh quả đât, luôn luôn là “ Tiên lễ hậu binh ” ( Lễ trước rồi sau đó đến hành vi quân sự chiến lược )
Người xưa cũng dạy “ Cẩn tắc vô ưu ” ( Cẩn thận thì không phải lo ngại ), và “ Hữu bị vô hoạn ” ( Có phòng bị chuẩn bị sẵn sàng thì không lo tai ương ). Khổng Tử cũng răn rằng “ Nhân vô viễn lự, tất hữu cận ưu ” ( Người không lo xa, ắt có buồn gần ) .
9. Bậc tướng giỏi, ắt có người học rộng tài trí làm tâm phúc, có người trầm tĩnh thận trọng cẩn mật làm tai mắt, có người dũng mãnh thiện chiến làm móng vuốt
( Nguyên văn : Thiện tướng giả, tất hữu bác văn đa trí giả vi phúc tâm, do trầm thẩm cẩn mật giả vi nhĩ mục, dũng hãn thiện địch giả vi trảo nha ) .
Bậc tướng giỏi, mặc dầu có tài năng, mưu lược đến đâu cũng không hề thành công xuất sắc nếu không có sự trợ giúp của mưu sỹ học rộng tài cao, Để ý đến thận trọng tỉ mỉ, và những tỳ tướng dũng mãnh thiện chiến xông pha sa trường .
10. Phàm việc học, cần phải tĩnh, để thành tài, cần phải học, không học thì không lấy gì tăng trưởng năng lực, không quyết chí thì không cách gì thành tựu việc học
(Nguyên văn: Phù học tu tĩnh dã, tài tu học dã, phi học vô dĩ quảng tài, phi chí vô dĩ thành học).
Xem thêm: Data Analysis trong Excel
Câu này Gia Cát Lượng cho tất cả chúng ta biết mối quan hệ nhân quả của kĩ năng. Để có năng lực thì phải học, để thành tựu việc học thì phải có ý chí và sự yên tĩnh nội tâm .
Câu nói này cũng là tổng kết quy trình quyết chí học tập, tu luyện thành tài của Gia Cát Lượng. Ông 9 năm quyết chí cần mẫn hàng ngày lên núi theo học một đạo sỹ, rồi 9 năm nữa ẩn cư ở Long Trung mài giũa kĩ năng .
Source: https://blogthuvi.com
Category: Blog